Lukutakanu ya kizunga ya Ubangi ya Nordi

Lukutakanu ya kizunga ya Nord-Ubangi kele kimvuka ya nsiku ya kizunga ya Nord-Ubangi na Repubilika ya Kongo. Yo kele ti kiyeka ya nene na guvernema ya provense na mutindu yo ke sadilaka bansiku mpi ke twadisaka bamfumu ya provense.

Disolo ya ntama

Lukutakanu ya kizunga ya Nord-Ubangi me salama na kati ya luyalu ya kimpwanza yina bo pesaka na nzila ya nsiku ya insi ya 2006 ya République démocratique du Congo. Ntangu bo salaka yo, yo sobaka mutindu ya kutwadisa mambu ya leta na provense, mpi yo salaka nde provense kukuma ti kiyeka ya kutwadisa mambu na yo mosi.

Ntete yo vandaka kitini ya provense ya ntama ya Équateur, kansi na mvu 2015, yo kumaka provense mosi ya kezingaka yo mosi. Banda na ntangu yina, bo me pesaka bantu ya provense mukumba ya kumonisa mambote ya bantu ya provense yina.

Nzo ya kimfumu

Nzo ya lukutakanu ya kizunga kele na territoire ya Yakoma, na kitamina ya 540,0 km ya ntu-mbanza Gbadolite, na provense ya Nord-Ubangi. Bo me yidikaka nzo yango sambu na kusala balukutakanu ya nene, babiro ya ke twadisaka bisalu ya organizasio, mpi banzo ya balukutakanu ya komite.

Banduku

Lukutakanu ya provense ya Nord-Ubangi kele ti bantu 18 yina bo ke ponaka na nzila ya vote ya bantu yonso. Bo ke ponaka bo sambu na kusala bamvula tanu, mpi bo ke ponaka bo diaka na nima ya bamvula yina.

Banimero ya Nzozulu ya Nkengi

Biro ya Lukutakanu ya Bansi ya Mbanza kele kimvuka ya ke twadisaka bisalu ya Parlema mpi ya bisalu ya leta. Na kimvuka, yo ke vandaka ti:

• Ntwadisi ya Lukutakanu: Mfumu ya Lukutakanu, yandi ke twadisaka balukutakanu ya Lukutakanu.
• Mpangi mosi ya ke twadisaka: Yandi ke sadisaka mpangi yina ke twadisaka mpi ke salaka na kisika na yandi kana yandi kele ve.
• Raporeur mosi mpi raporeur mosi ya nsadisi: Yandi muntu ke sonikaka ba procès-verbal mpi mikanda ya leta.
• Muntu ya ke talaka mambu ya mbongo: Yandi ke talaka mambu ya mbongo mpi ya mbongo ya Nzo ya Lukutakanu.

Banzo ya luyalu ya ntangu yonso

Lukutakanu yai ke vandaka ti bakomite mingi yina ke tadilaka mambu ya mfunu ya bansiku ya provense mpi ke tadilaka mambu ya nkaka ya provense. Na kati ya bakomite yango beto lenda tanga:

• Komite ya Ke Talaka Mambu ya Mbongo;
• Komite ya Ke Talaka Bima Yina Kele na Mfunu na Ntoto (Infrastructure and Development Committee);
• Komite yina ke tadilaka mambu ya mavimpi ya bantu, banzo-nkanda, mpi luzingu ya bantu;
• Komite ya Ke Talaka Mambu ya Bansiku mpi ya Luzingu.

Bisika ya kusala

Kisalu ya ntete ya L'Assemblée provinciale kele ya kubasisa bansiku na mambu yina ke tadila provense14. Kisalu na yandi kele:

• Kuyidika mpi kundima bansiku ya provense.

Yandi lenda binga bantu ya guvernema ya provense na tribinale to kulomba nde bo tudila yandi ntima ve.

• Kuwakana ya mbongo ya provense: Nzo ya Kimfumu ke vandaka ti kiyeka ya nene na yina me tala kupesa mbongo.

Mambu ya mpasi

Dibundu ya Ntoto ya Ubangi kele na mambu mingi ya mpasi, bonso:

• Kutomisa bisadilu ya banzila: Banzila mpi bisadilu ya nkaka ya mbote kele ve sambu na kukwenda na bisika yina banzila kele ve.
• Mutindu ya Kusadila Bima ya Ntoto: Sambu provense yai kele ti bamfinda mingi mpi ntoto ya mbote ya kubundula, yo kele mfunu na kusadila yo na mutindu mosi ya mbote.
• Kulonguka mutindu ya kupesa bamvutu mpi kumonisa pwelele bangindu na nge: Yo kele mfunu mingi nde bantu ya provense kutudila bamfumu ya provense ntima.
• Kukotisa batoko mpi bankento: Bantu yina bo me tulaka na lweka ya mambu ya luzingu ke bakaka ve balukanu ya mbote na provense.
• Ata yo kele ti mambu mingi ya mpasi, L'Assemblée Provinciale kele kaka muntu ya mfunu na mambu ya mbongo mpi ya politiki na Nordi ya Ubangui.