Nzila ya Inga

Baluba ya Inga kele baluba zole ya masa yina ke salaka kura na nzadi Kongo na Repubilika ya Kongo ya Dimokalasi, pene-pene ya mbanza Matadi na provense ya Bas-Congo.

Barrage ya Inga I na ngonda ya tanu 2004.

Disolo

Baprograme ya kutunga barrage yai kuyantikaka na ntangu ya luyalu ya koloni. Na mvu 1925, kolonele Pierre Van Deuren songaka ntotila Albert I ya Belgique lukanu mosi ya nene: kutunga banzo nsambwadi ya kuzika masa sambu na kukumisa Belgique ngolo ya ntete ya kebasisaka kura na Afrika, mpi ya kebasisaka kura na bansi yankaka. Kansi, mpasi ya mbongo yina basikaka na mvu 1929, mpasi ya nene yina basikaka na mvu 1930, mpi Mvita ya Zole ya Ntoto ya Mvimba, salaka nde lukanu yina kusalama ve. Bo vutukilaka kisalu yango na nsuka ya luyalu ya koloni na mvu 1958.

Inga I na ngonda kumi na mosi ya mvu 1973.

Ntangu Congo bakaka kimpwanza na mvu 1960, luyalu ya Belgique sukaka, kansi balukanu yina lunganaka ve ata fioti. Nsukansuka, na luyalu ya Prezida Mobutu Sese Seko, bo tungaka barrage ya ntete ti barrage ya zole ya Inga. Lukanu na yo vandaka ya kupesa ngolo na kimvwama ya nene ya aluminiumi ti kimunganga ya mpa, kansi mpi kunata ngolo ya Ingá na ba mine ya kwivre ti ya cobalt na Katanga, yina vandaka kulomba nde bantu ya mbanza ya Ingá kukatuka, yina bantu ya Belgique vandaka ya kuyilama na kufuta mbongo sambu na yo.

Na ntangu yina, ntalu ya bima ya mfunu yina vandaka kukotisa kimvwama ya koloni ya Belgique mpi ya Belgique kukumaka mingi kibeni. Ata mpidina, beto lenda tula ntembe na luzolo yina bantu ya Belgique kele na yo ya kufuta bantu ya insi yina. Yo vandaka ve kikalulu ya bantu ya Belgique mpi ya bantu ya Eropa yina vandaka kuzinga kuna na kupesa mbongo na bantu ya bwala yina yina vandaka kunyokwama sambu na politiki ya koloni, mingi-mingi sambu bo vandaka kubotula bo bima na kingolo-ngolo. Kimvuka mosi ya bantu ya Amerika[1] me pesa mvutu na mambu tatu, na mpila nde bo landa na kusala kisalu na bo na nima ya kimpwanza, ata bo vandaka na mfunu ya mbongo mingi sambu na kisalu yina (dolare bamilio 320 sambu na Inga I mpi bamiliare tatu sambu na kimvuka ya mvimba).

Tala mpe

 

Masolo ya ke wakana

• Disolo ya kura ya masa na Afrika .
• Inga I Barrage .
• Barrage ya Inga II .
• Barrage ya Inga III .