Samy Badibanga

Samy Badibanga, butukaka na kilumbu ya makumi na zole ngonda ya sambanu na mvu 1962 na Kinshasa, kele Muntu ya politiki ya Kongo.

Yandi vandaka ndongisi ya Étienne Tshisekedi banda 2009 tii 2011 yandi me ponamaka bonso depute ya insi na circonscription ya Mont-Amba na Kinshasa tuka 2011na Assemblée Nationale mpe yandi kele na Commission des ressources naturelles. Bo tulaka yandi Ministre ya ntete na kilumbu ya 17 novembre 2016 mpe yandi katukaka na kilumbu ya 7 avril 2017 sambu na kuyambula kisika na Bruno Tshibala.

Disolo ya luzingu

Yandi bakaka diplome ya ntete na Institut supérieur des sciences humaines ya Genève na 1986, na manima yandi bakaka diplome na nzo-nkanda ya Haut Conseil du diamant ya Anvers (Hoge Raad voor Diamant) mpe na International Gemological Institute ya Anvers.

Yandi yantikaka kisalu na yandi na 1986 bonso kilandi ya mfumu ya Sodocam mpe na 1995 yandi kumaka mfumu ya Samex Trading.

Kimvuka yayi kele na banswa mingi ya kusosa matadi ya ntalu na Républika Démocratika du Congo (RDC) mpe ya kele na kuwakana ti BHP Billiton. Yandi kumaka ndongisi ya kompani ya BHP-Billiton banda na 2005 tii na 2010, mpi yandi pesaka maboko na kukotisa kompani na RDC, mingi-mingi na kuwakana ti bakompani ya leta. Yandi ke vukana na masolo mingi ti ministère ya mines sambu na kutomisa ba contrats ya mines kansi mpe ministère ya Economie et de l'Énergie sambu na kutunga mpe kupesa ngolo na barrage Inga III.

Yandi salaka na 2006 Fédération des explorateurs et extracteurs (FEE) na RDC sambu na kutomisa luyalu ya mbote na mutindu ya kusadila bimvwama ya ntoto

Yandi vandaka longi ya nene na lukutakanu ya IPAD [?] RDC ya kisalu ya kutimuna matadi ya ntalu banda 2005 tii 2009.

Kisalu na yandi ya politika

Samy Badibanga kele muntu ya lukumu banda 1994 tii 2011 ya Union pour la démocratie et le progrès social (UDPS) mpe ba me pona yandi na 2011. Yandi kutanaka ti bantu ya politiki Étienne Tshisekedi mpe Frederick Kibasa ntangu yandi vandaka leka na Kinshasa, diambu yina kumisaka yandi muntu ya politiki ya demokrasi mpe ya socialisme mpe luzolo na yandi ya kubuya bitumba mpi kiyeka ya nsiku.

Banda 2009 tii 2011, yandi vandaka ndongisi ya nene ya Étienne Tshisekedi. Na kisalu yai, yandi kele na kiyeka ya mayele ya diplomatie ya muntu yai ya nsuka, yina ke vukisa kusolula, kifwanisu, kuyidika mpe kutwadisa kampanye na yandi sambu na kuponama ya prezida ya 2011. Bo fundaka mingi vote ya prezida mpe bantu mingi ya UDPS tulaka ntembe na mbutu na yo, bo fundaka bambeni nde bo vandaka kuyiba, kukanga bantu na mutindu ya yimbi, kusadila ba mambu na mutindu ya luvunu, mpe nkutu mubulu. Na nima ya kuzabisa mbutu, bo tulaka Étienne Tshisekedi na boloko Banda ntangu yina, yandi mosi me kuditubilaka nde yandi kele ntwadisi ya RDC

Yandi kele muntu ya ntete na IPDD (Initiative panafrican pour la défense de la démocratie) mpe Alliés na Assemblée nationale ya RDC tii kuna Joseph Kabila ponaka yandi bonso ministre ya ntete ya RDC na kilumbu ya 17 novembre Na kati ya kimbeni, kuponama na yandi me monana bonso diambu ya nene ve. Yandi yambulaka kisalu na kilumbu ya 6 ya ngonda ya Aprili 2017.

Na kilumbu ya tanu ya ngonda ya tatu 2021, yandi yambulaka kisalu na yandi ya kilandi ya ntete ya prezida ya Sénat

Kimbeni ya ba parlementaire

Na nima ya vote ya 2011, Samy Badibanga, yina ba ponaka na kuvuanda depite ya insi, salaka mpe twadisaka kimvuka ya ba parlementaire UDPS et alliés, na ntwala ya ntalu ya mingi ya ba président.

Yandi kudikatulaka na 2011 na parti politique na yandi UDPS sambu yandi zitisaka ve nsiku yina mfumu ya parti Étienne Tshisekedi tulaka.

Na kilumbu ya kumi ya ngonda kumi ya mvu 2016, bo katulaka yandi na kisalu na yandi ya ntwadisi ya kimvuka ya ba parlementaire ya UPS et alliés sambu yandi vukanaka na masolo ya politiki yina ntwadisi Joseph Kabila bingaka na kufwa nsiku ya kimvuka ya parlementaire.

Bonso biro ya Shadow ya Grande-Bretagne, Samy Badibanga kele nsoniki ya ba ngindu mingi ya bansoba ya kimvwama mpe ya mpaku na luyantiku ya mvu 2014, yina zulunalu Jeune Afrique tubilaka.

Bangindu ya nene ya politiki

Ntangu bo ke pesa mbongo ya insi ya 2014 na Lukutakanu ya Nene, Samy Badibanga ke tuba nde yo ke monana nde yo ke wakana ve ti mutindu ya mbote ya kusadila mambu ya insi mpe mbongo yina bo ke bakaka na bima ya lugangu; yo ke monanaka na kukonda ngolo ya mbongo ya mpaku ya insi mpe ntalu ya fioti yina bo ke pesaka sambu na mavimpi mpi banzo-nkanda ya bantu ya insi na yandi. Yandi tubaka nde na mvu 2014 "mbongo ya bamiliare 7.664 ya francs congolais yina ke monisa kiteso ya 100 dollars sambu na muntu mosi mpe 0,27  dollars/moto/kilumbu" Sambu na kuvukisa bangindu na yandi ti mambu ya mbi, Samy Badibanga pesaka ngindu ya "mambu tatu ya mpa sambu na kusoba luzingu ya konso kilumbu" ya Bantu ya Kongo: